Dejeneratif süreç ilerlediğinde, omurilik ve sinir kökleri için gerekli olan alan omurilik kanalında daralır.
Omurga kanal darlığı, tıp dilinde spinal stenoz olarak bilinir ve omurilik kanalının daralması sonucunda sinir kökleri ile damarların sıkışmasına yol açan bir durumdur. Bu daralma, zamanla artan ağrı, yürüme güçlüğü ve yaşam kalitesinde ciddi düşüşe neden olabilir. Genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan bu rahatsızlık, dejeneratif omurga hastalıkları arasında en yaygın görülenlerden biridir.
Omurga Kanal Darlığının Nedenleri
Omurilik kanalının daralmasına yol açan faktörler şunlardır:
- Bağların kalınlaşması: Omurları birbirine bağlayan bağ dokularının yaşla birlikte kalınlaşması kanalı daraltır.
- Disk mesafesinin azalması: Disklerde meydana gelen su kaybı ve yıpranma, omurlar arası mesafeyi daraltır.
- Eklemlerin kalınlaşması: Omurlar arasındaki eklemlerde dejeneratif değişiklikler ve kireçlenmeler oluşur.
- Kemik çıkıntılar (osteofitler): Omurların etrafında gelişen kemik çıkıntılar sinir köklerine baskı yapabilir.
Bu değişikliklerin sonucunda sinir kökleri ve omurilik kanalından geçen damarlar sıkışır. Bu da hastalarda ciddi ağrı ve fonksiyon kaybına yol açar.
Omurga Kanal Darlığı Belirtileri
Spinal stenozun en önemli şikayetleri şunlardır:
- Yürürken veya uzun süre ayakta durunca bacaklarda artan ağrı
- Oturunca ya da öne doğru eğilince ağrının azalması
- Ağrının her iki bacağa yayılması (bazen bir tarafta daha yoğun olabilir)
Bu belirtiler, bacak damar tıkanıklıkları veya kalça eklemi kireçlenmesi gibi hastalıklarla karışabilir. Bu nedenle ayırıcı tanı için mutlaka bir omurga cerrahisi uzmanına başvurmak gerekir.
Omurga Kanal Darlığında Tanı Yöntemleri
Omurga kanal darlığının tanısında en önemli radyolojik tetkik MR (Manyetik Rezonans) görüntülemedir. MR, kanalın darlığını ve sinir köklerine olan baskıyı en net şekilde gösterir. MR çekilemeyen durumlarda BT (Bilgisayarlı Tomografi) kullanılabilir.
Spinal Stenoz Ameliyat Dışı Tedavi Seçenekleri
Hastalığın erken dönemlerinde veya hafif vakalarda cerrahiye gerek duyulmadan uygulanan yöntemlerle şikayetler azaltılabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Ağrı kesici ve kas gevşeticiler: Şikayetlerin kontrol altına alınmasını sağlar.
- Egzersiz ve fizik tedavi: Kasları güçlendirmek ve omurgayı desteklemek için uygulanır.
- Kilo kontrolü: Fazla kilonun omurga üzerindeki yükünü azaltmak tedavinin önemli bir parçasıdır.
- Epidural enjeksiyonlar: Omurilik kanalına uygulanan steroid veya ağrı kesici enjeksiyonlarla geçici rahatlama sağlanabilir.
- Sinir kökü enjeksiyonları: Seçici sinir blokajları ile sinir basısı nedeniyle oluşan ağrı azaltılabilir.
Omurga Kanal Darlığında Cerrahi Tedavi
Cerrahi tedavi, omurga kanal darlığında en etkili ve kalıcı çözümlerden biridir. Özellikle ameliyat dışı tedaviye rağmen şikayetlerin devam ettiği ve günlük yaşamın ciddi şekilde etkilendiği hastalarda uygulanır.
Spinal Stenoz Cerrahi Tedavi Ne Zaman Gerekir?
- Ameliyat dışı tedavilere rağmen şikayetlerin geçmemesi
- Bacak kaslarında güç kaybı
- İdrar ve büyük tuvalet kontrolünde yetersizlik
- Omurgada dengenin bozulmasına bağlı yürüme zorlukları
Spinal Stenoz Cerrahi Teknikler
- Laminektomi: Omurga kanalının çatısını oluşturan kemik yapı çıkarılır, böylece kanal genişletilir.
- Foraminotomi: Sinir köklerinin omurgadan çıkış noktalarındaki bağ, kemik ve disk dokuları temizlenerek sinir kökü serbestleştirilir.
- Füzyon (kaynatma) ve enstrüman kullanımı: Eğer kemik veya bağların çıkarılması omurga dengesini bozacaksa, platin vidalar ile sabitleme ve kaynatma işlemi yapılır.
Omurga kanal darlığı (spinal stenoz), özellikle ileri yaşlarda sık görülen ve yaşam kalitesini düşüren önemli bir rahatsızlıktır. Erken dönemde ilaç, fizik tedavi ve enjeksiyonlarla şikayetler azaltılabilir. Ancak bacaklarda güçsüzlük, idrar kaçırma veya yürüyüş bozuklukları gibi ciddi bulgular varsa cerrahi tedavi gerekebilir. Doğru tanı ve zamanında yapılan tedavi ile hastaların büyük çoğunluğu sağlıklı bir yaşam sürdürebilir.
