Erişkin dönemde skolyoz iki şekilde görülebilir.

Erişkin skolyoz, omurganın yana doğru eğrilmesiyle karakterize olan skolyozun erişkin yaşlarda görülen tipidir. Çocukluk çağında başlayan skolyoz tedavi edilmezse erişkin yaşta ilerleyebilir veya ileri yaşlarda dejeneratif (yıpranma) değişikliklere bağlı olarak yeni bir skolyoz gelişebilir. Erişkin skolyoz iki ana grupta incelenir:

  1. Erişkin İdiopatik Skolyoz: Çocukluk çağında başlayan ve tedavi edilmeyen skolyozun erişkinlikte ilerlemesi.
  2. Erişkin Dejeneratif Skolyoz: 45-50 yaş sonrasında omurgadaki yaşa bağlı değişikliklerle (dejenerasyon) ortaya çıkan skolyoz.

Erişkin İdiopatik Skolyoz

Bazı hastalarda çocukluk çağında başlayan skolyoz erişkin dönemde de ilerlemeye devam eder. Özellikle 45-50 dereceyi geçen eğriliklerin erişkin yaşta ilerleme riski yüksektir. Bu tip eğrilikler omurganın sırt, bel veya her iki bölgesinde görülebilir. Çocukluktan geldiği için erişkin dönemde oldukça yüksek derecelere ulaşabilir. Üstelik yaşla birlikte eklenen dejeneratif değişiklikler de şikayetleri artırır.

Erişkin İdiopatik Skolyoz Belirtileri

  • Bel ve/veya sırt ağrısı
  • Bacaklara yayılan ağrı (siyatik benzeri)
  • Bacaklarda uyuşma ve karıncalanma
  • Omurga dengesinin bozulması nedeniyle sırt ve bel kaslarında çabuk yorulma

Erişkin Dejeneratif Skolyoz

De novo skolyoz olarak da adlandırılan bu tip, daha önce skolyozu olmayan bireylerde 45-50 yaşlarından sonra ortaya çıkar. Nedeni yaşlanma ile omurgada gelişen dejeneratif değişikliklerdir. Disklerin yıpranması, eklemlerin bozulması ve bağların kalınlaşması skolyoza yol açabilir.

Erişkin Dejeneratif Skolyoz Belirtileri

  • Genellikle bel bölgesinde görülür
  • Eğrilik derecesi çok yüksek değildir
  • Bel ve bacak ağrıları ön plandadır
  • Bel kayması, bel fıtığı ve omurilik kanal darlığı ile birlikte görülebilir
  • Omurga dengesi bozulduğu için dik durmakta zorlanılır
  • Dik durabilmek için diz ve kalçalarda bükülme ihtiyacı olabilir
  • Sinir sıkışmasına bağlı olarak bacaklarda güç kaybı gelişebilir

Erişkin Skolyozda Tanı Yöntemleri

Skolyoz tanısında kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

  • Röntgen: Çocukluk çağında olduğu gibi skolyoz röntgenleri eğriliğin derecesini ve omurganın genel dengesini belirlemede en önemli yöntemdir.
  • MR (Manyetik Rezonans): Bel ve bacak ağrıları ön plandaysa sinir köklerini değerlendirmek için gereklidir.
  • BT (Bilgisayarlı Tomografi): MR çekilemeyen veya kemik yapının detaylı incelenmesi gereken durumlarda tercih edilir.

Erişkin Skolyozda Tedavi Seçenekleri

Erişkin skolyoz tedavisinde hastanın şikayetleri, eğriliğin derecesi, omurga dengesi ve eşlik eden dejeneratif hastalıklar dikkate alınır. Tedavi iki ana grupta incelenir:

Erişkin Skolyoz Ameliyat Dışı Tedavi Seçenekleri

  • Medikal tedavi: Ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler kullanılabilir. Ancak güçlü ağrı kesiciler bağımlılık riski taşıdığı için dikkatli uygulanmalıdır.
  • Fizik tedavi ve egzersiz: Bel ve sırt kaslarını güçlendirir, esnekliği artırır ve omurganın yükünü azaltır.
  • Korse: Kısa süreli kullanım şikayetleri azaltabilir, ancak uzun süreli kullanım kas zayıflığına neden olabilir.
  • Enjeksiyonlar: Özellikle bacaklara yayılan ağrı ve ilaç tedavisine yanıt vermeyen bel ağrılarında geçici rahatlama sağlar. Sık yapılması önerilmez.

Erişkin Skolyoz Cerrahi Tedavi

Cerrahi tedavi, ameliyat dışı yöntemlerle düzelmeyen şikayetlerde ve ilerleyici eğriliklerde tercih edilir. Cerrahinin amacı eğriliği düzeltmek, ilerlemesini durdurmak ve sinir basısını ortadan kaldırmaktır.

Cerrahi tedavinin gerekli olduğu durumlar:

  • Eğriliğin 40 derecenin üzerinde olması ve ilerleyici seyretmesi
  • Ameliyat dışı tedavilere rağmen şikayetlerin devam etmesi
  • Bacaklarda güç kaybı veya sinir basısına bağlı diğer bulgular

Erişkin Skolyoz Cerrahi Teknikler

  • Dekompresyon: Düşük dereceli eğriliklerde ve bacak ağrısı ön planda olan hastalarda uygulanır. Eğriliği düzeltmeye yönelik değildir, sadece sinir basısını ortadan kaldırır. Ancak eğriliğin ilerlemesine yol açabilir.
  • Stabilizasyon ve füzyon: Platin vidalar ve çubuklarla eğrilik düzeltilir ve ilerlemesi engellenir. Gerekirse dekompresyonla birlikte uygulanabilir.
  • Osteotomi: Ciddi ve esnek olmayan eğriliklerde kemiklerin kesilmesi veya bir omur parçasının çıkarılmasıyla deformitenin düzeltilmesi sağlanır.

Erişkin skolyoz, ister çocukluktan gelen idiopatik skolyozun devamı olsun ister ileri yaşlarda gelişen dejeneratif skolyoz olsun, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Erken tanı, düzenli takip ve uygun tedavi ile hastaların büyük kısmı günlük yaşamına sorunsuz devam edebilir. Ancak ilerleyici eğriliklerde ve sinir basısına bağlı bulgularda cerrahi tedavi kaçınılmazdır.