Boyun ağrısı toplumda sık görülen bir şikayettir ancak her boyun ağrısını boyun fıtığı olarak değerlendirmek yanlış olacaktır. Boyun fıtığı omurgada meydana gelen dejeneratif değişiklikler nedeni disk parçasının omurilik kanalına doğru uzanıp sinir köküne (lerine) baskı yapmasıdır.
Boyun fıtığı, tıp dilinde servikal disk hernisi olarak bilinir ve boyun omurlarındaki disklerin yapısının bozulmasıyla ortaya çıkar. Diskler omurlar arasında yer alan ve adeta yastık görevi gören yapılardır. Diskin dış kısmındaki liflerin yırtılması veya zayıflaması sonucunda içteki yumuşak kısım dışarı taşarak sinirlere baskı yapar. Bu baskı boyun ağrısı, omuz ve kol ağrısı, ellerde uyuşma ve karıncalanma gibi şikayetlere yol açabilir.
Boyun fıtığının en sık görülen belirtileri şunlardır:
- Boyundan omuzlara, kollara ve ellere yayılan ağrı
- Elde ve parmaklarda uyuşma, karıncalanma hissi
- Her iki kürek kemiğine doğru uzanan ağrı
- Kollarda güç kaybı ve kavrama zayıflığı
İlerlemiş durumlarda ise daha ciddi sorunlar görülebilir. Bunlar arasında:
- Denge kaybı ve yürüyüş bozuklukları
- Bacaklarda güçsüzlük
- İdrar veya büyük tuvaleti kontrol etmede zorlanma
Bu tür şikayetler yaşayan hastaların vakit kaybetmeden bir omurga cerrahisi uzmanına başvurması gerekir. Ayrıntılı sorgulama ve fizik muayenenin ardından tanı için boyun röntgeni, MR (manyetik rezonans görüntüleme) ve BT (bilgisayarlı tomografi) yöntemlerinden yararlanılır. Ayrıca sinirlerin etkilenme derecesini görmek için elektrotanısal (EMG) tetkikleri de yapılabilir.
Boyun Fıtığında Tedavi Seçenekleri
Boyun fıtığı her zaman cerrahi müdahale gerektirmez. Birçok hasta ameliyatsız yöntemlerle tedavi edilebilir. Özellikle MR’da görülen dejeneratif (yıpranma) değişikliklerin büyük kısmı, uygun yöntemlerle ameliyatsız tedavi edilebilir.
Boyun Fıtığı Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri
Ameliyatsız tedavi sürecinde amaç hastanın ağrılarını azaltmak, kas spazmlarını gidermek ve günlük yaşam kalitesini artırmaktır. Kullanılan yöntemler şunlardır:
- Ağrı kesici ve kas gevşeticiler: İltihap giderici ilaçlar ve kas gevşetici tedaviler ağrıyı hafifletir.
- Fizik tedavi: Profesyonel eşliğinde yapılan egzersizler ve özel cihazlarla uygulanan tedaviler, sinir üzerindeki baskıyı azaltır.
- Masaj ve manuel terapi: Kas gerginliğini azaltmaya yardımcı olur.
- Günlük yaşam düzenlemeleri: Duruşun düzeltilmesi, uygun yastık seçimi ve bilgisayar kullanım alışkanlıklarının değiştirilmesi iyileşmeye katkı sağlar.
Hastaların çoğunda bu yöntemlerle başarılı sonuçlar alınabilmektedir.
Boyun Fıtığı Ameliyat Ne Zaman Gerekir?
Boyun fıtığında ameliyat ancak belirli durumlarda zorunlu hale gelir. Eğer şu belirtiler mevcutsa cerrahi tedavi düşünülür:
- Ameliyatsız tedaviye rağmen geçmeyen şiddetli ağrılar
- Kol veya el kaslarında belirgin güçsüzlük
- Denge problemleri ve yürüme güçlüğü
- Bacak kaslarında güçsüzlük
- İdrar ve büyük tuvalet kontrolünde yetersizlik
Cerrahinin amacı, sinir köklerine yapılan baskıyı ortadan kaldırmak ve aynı seviyeden tekrar fıtık oluşmasını önlemektir. Ameliyat farklı yöntemlerle yapılabilir:
Boyun Fıtığında Cerrahi Tedavi Yöntemleri
Dekompresyon (Posterior Yaklaşım)
Genellikle enseden yapılan bu yöntemde, kemiklerden küçük bir pencere açılarak fıtıklaşmış parça çıkarılır. Böylece sinirler üzerindeki baskı kaldırılır.
Anterior Diskektomi ve Füzyon
Boynun ön kısmından yaklaşım ile yapılan bu teknik, en sık tercih edilen cerrahi yöntemdir. Bu yöntemde:
- Hasarlı disk tamamen çıkarılır
- Boş kalan aralığa bir kafes (implant) yerleştirilir
- Omurlar birbirine kaynatılır ve sabitlenir
Bu yöntem, uzun vadede sinir basısını ortadan kaldırmak ve omurganın stabilitesini sağlamak için oldukça etkilidir.
Disk Protezi
Seçilmiş vakalarda uygulanan modern bir yöntemdir. Diskin çıkarıldığı bölgeye hareket kabiliyeti sağlayan yapay bir disk (disk protezi) yerleştirilir. Ancak bu yöntem her hastaya uygun değildir; hasta seçimi çok önemlidir.
Boyun Fıtığından Korunma Yolları
Boyun fıtığından korunmak için yaşam tarzı düzenlemeleri büyük önem taşır. İşte alınabilecek bazı önlemler:
- Dik oturmak ve doğru duruş pozisyonu kullanmak
- Uzun süre aynı pozisyonda kalmaktan kaçınmak
- Bilgisayar başında ergonomik düzenlemeler yapmak
- Boyun kaslarını güçlendirecek egzersizler yapmak
- Ağır yükleri yanlış pozisyonla kaldırmaktan kaçınmak
Boyun fıtığı, erken tanı ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Hafif vakalarda ameliyatsız tedavi yöntemleriyle başarılı sonuçlar alınırken, ilerlemiş vakalarda cerrahi tedavi gerekebilir. Özellikle denge bozukluğu, idrar kaçırma ve bacaklarda güçsüzlük gibi ciddi belirtiler varsa vakit kaybetmeden uzman bir hekime başvurulmalıdır.
Unutmayın, doğru tanı ve zamanında tedavi ile boyun fıtığının yaşam kalitesini düşürmesi engellenebilir.
