Spondilolistezis, bir omurun diğer omur üzerinde kaymasıdır. İki tipi bulunur. En sık görülen tipi çocukluk ve gençlik döneminde ortaya çıkar. Erişkin yaşta görülen kaymalar ise dejeneratif değişikliklere bağlı olarak, disk ve omurlar arası eklemlerin yetmezliği sonucunda gelişir.
Spondilolistezis, omurgadaki bir omurun diğerinin üzerine kaymasıyla oluşan bir rahatsızlıktır. Bu durum, omurga dengesini bozarak sinir kökleri ve omurilik kanalında sıkışmaya yol açabilir. Genellikle 50 yaş üzerindeki bireylerde şikayetler daha belirgin hale gelir. Ancak omurga yapısındaki zayıflık, travmalar veya dejeneratif (yaşlanmaya bağlı) değişiklikler daha erken yaşlarda da kaymaya neden olabilir.
Spondilolistezis Dereceleri
Omur kaymasının şiddeti 5 seviyede sınıflandırılır:
- 1. Derece: Hafif kayma (en az düzeyde)
- 2. Derece: Orta düzey kayma
- 3. Derece: İleri kayma
- 4. Derece: Çok ileri kayma
- 5. Derece: Omurun tamamen kayması
Kayma ilerledikçe omurilik kanalı ve sinir kökleri sıkışabilir, bu da omurilik kanal darlığına benzer şikayetlerin ortaya çıkmasına yol açar.
Spondilolistezis Belirtileri
- Kronik bel ağrısı
- Bacaklara yayılan ağrı
- Bacaklarda uyuşma ve karıncalanma
- Kas güçsüzlüğü
- Dik durmakta zorlanma
- İleri vakalarda idrar ve büyük tuvalet kontrolünün kaybolması
Spondilolistezis Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis sürecinde öncelikle hastanın şikayetleri ve omurga cerrahının muayenesi önemlidir. Ardından radyolojik tetkikler yapılır:
- Bel röntgeni ve skolyoz grafileri: Omur kaymasının varlığını ve seviyesini gösterir.
- MR (Manyetik Rezonans): Bacak ağrıları ön plandaysa sinir kökleri ve omurilik kanalı detaylı olarak incelenir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Özellikle kemik yapısının ayrıntılı değerlendirilmesi gerektiğinde tercih edilir.
Spondilolistezis Tedavi Seçenekleri
Spondilolistezis Ameliyat Dışı Tedavi
Kayma derecesi düşükse ve şikayetler hafifse öncelikle ameliyatsız yöntemler uygulanır. Bu yöntemler:
- Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar
- Fizik tedavi ve düzenli egzersiz programları
- Kas içi veya sinir kökü enjeksiyonları
Ameliyatsız tedavinin amacı ağrıyı azaltmak, kasları güçlendirmek ve yaşam kalitesini artırmaktır. Ancak bu yöntemler kaymayı düzeltmez.
Spondilolistezis Cerrahi Tedavi
Cerrahi tedavi, özellikle ciddi kaymalarda veya ameliyat dışı tedavilerden sonuç alınamadığında gündeme gelir. Cerrahinin gerekli olduğu durumlar şunlardır:
- Ciddi dereceli kaymalar
- Hareketli filmlerde kaymanın belirginleşmesi
- Ameliyat dışı tedavilere rağmen geçmeyen şiddetli ağrılar
- Bacaklarda kas güçsüzlüğü
- İdrar ve büyük tuvalet kontrolünün kaybolması
Spondilolistezis Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Spondilolistezis cerrahisi genellikle enstrümantasyon (platin, vida ve rodlarla sabitleme) ve füzyon (omurların kaynatılması) yöntemiyle yapılır. Ameliyatın temel amaçları şunlardır:
- Omur kaymasının düzeltilmesi veya azaltılması
- Baskı altında kalan sinirlerin rahatlatılması
- Omurganın stabil hale getirilmesi
Spondilolistezis (omur kayması), özellikle 50 yaş üstü bireylerde sık görülen bir omurga problemidir. Hafif vakalarda ilaç, fizik tedavi ve enjeksiyonlarla yaşam kalitesi artırılabilir. Ancak ilerlemiş kaymalarda ve sinir basısına bağlı kas güçsüzlüğü veya idrar kaçırma gibi ciddi bulgular olduğunda cerrahi tedavi kaçınılmazdır. Erken tanı ve doğru tedavi ile hastaların büyük çoğunluğu günlük yaşamlarına sağlıklı bir şekilde devam edebilir.
